تا حالا به این فکر کردی که آموزش شطرنج چقدر می‌تونه روی رشد فکری بچه‌های کوچیک تاثیر بذاره؟ اگه فکر کردی فقط یه بازی ذهنیه که بزرگ‌ترها انجامش می‌دن، باید بگم کاملاً اشتباه کردی! یه تحقیق جالب انجام شده که دقیقاً اومده همین رو بررسی کنه و نشون داده آموزش شطرنج چقدر می‌تونه واسه هوش، احساسات و حتی نمره‌های مدرسه‌ای بچه‌ها مفید باشه.
تو این تحقیق، محقق‌ها سراغ دو مهدکودک رفتن و یک جور آزمایش نیمه‌تجربی داشتن (یعنی شبیه آزمایش واقعی بود ولی نمی‌تونستن همه شرایط رو کنترل کنن، چون آدم‌ها با موش آزمایشگاهی فرق دارن دیگه!). یکی از مهدها (بذار اسمش رو بذاریم مهد A) اومده شطرنج رو داخل کلاس‌هاش گنجونده، یعنی وسط درس و بازی بچه‌ها با شطرنج هم آشنا می‌شن. اون یکی مهد (مهد B) کلاس فوق‌برنامه شطرنج گذاشته بود؛ یعنی بچه‌هایی که علاقه داشتن، بعد از ساعات اصلی کلاس می‌رفتن شطرنج بازی می‌کردن.
قبل از این‌که آموزش شطرنج شروع بشه، یک سری تست (آزمون کوچک) گرفتن تا ببینن بچه‌ها دقیقاً چقدر تمرکز، حافظه، منطق و کلی مهارت دیگه دارن. بعد از مدتی آموزش شطرنج، دوباره همین تست رو گرفتن و نمره‌ها رو با هم مقایسه کردن. جالب اینجاست که طبق تست تی مستقل (اینجا تی مستقل یعنی روشی آماری برای مقایسه دو گروه که ببینیم فرقشون واقعا مهمه یا اتفاقیه)، نتایج بچه‌هایی که شطرنج یاد گرفتن واقعا بهتر شده بود!
حالا دقیق‌تر بگم چی بهتر شد: تمرکز (یعنی بچه بتونه روی یه موضوع بمونه و حواسش پرت نشه)، حافظه (تابلوئه توضیح نمی‌خواد اما یعنی قدرت یادآوری و به‌خاطر سپردن)، تفکر منطقی (این یعنی بتونه منطقی مسائل رو حل کنه و اتفاق‌ها رو با دلیل و مدرک بچینه کنار هم)، صبر و حوصله (واقعاً همه می‌دونیم خیلی مهمه! شطرنج باعث میشه بچه‌ها یاد بگیرن عجله نکنن)، خودانضباطی (اینجا منظور اینه که بچه بتونه خودش رو کنترل کنه و وقتی لازمه، درست رفتار کنه)، و حتی نمره‌های ریاضی و خوندنِ بچه‌ها هم بالا رفته! اصلاً خیلی باحاله که یه بازی بتونه توی این همه بخش تاثیر بذاره.
یک نکته جالب تحقیق این بود که این تاثیرات فقط روی بچه‌هایی که توی گروه شطرنج بودن دیده شد، نه اون‌هایی که شطرنج یاد نگرفته بودن. یعنی فرقهاشون واقعا معنی‌دار بود (اون‌جا که نوشته p<0.001 یعنی این تفاوت‌ها به‌شدت جدی و مهم بودن و شانسی رخ نداده).
آخرش محقق‌ها کلی توصیه داشتن: گفتن بهتره آموزش شطرنج توی مهدکودک‌ها جدی‌تر گرفته بشه و حتی در برنامه اصلی باشه، نه فقط توی کلاس‌های فوق‌برنامه. تازه معلم‌ها هم بهتره آموزش ببینن که قشنگ بتونن شطرنج رو آموزش بدن (وقتی می‌گیم معلم آموزش ببینه یعنی خودش بلد باشه هم بچه‌ها رو بازی بده هم یاد بده چطور فکر کنن). نقش پدر و مادرها هم خیلی مهمه، چون اگه خونه حمایت کنن یا حتی با بچه‌ها شطرنج بازی کنن، بچه‌ها بیشتر علاقه پیدا می‌کنن و پیشرفت می‌کنن.
در مجموع، آموزش شطرنج فقط یه سرگرمی ساده نیست. می‌تونه تاثیر شگفت‌انگیزی روی رشد فکری، احساسی و حتی موفقیت درسی بچه‌ها داشته باشه. اگه دنبال یه ابزار آموزشی همه‌فن‌حریف برای رشد بچه‌ها هستی، شطرنج انتخاب خیلی خوبیه! این تحقیق می‌گه شطرنج می‌تونه دید بچه‌ها به مسائل رو باز کنه، صبور و عاقل‌ترشون کنه و باعث شه توی درس و زندگی بهتر عمل کنن. خلاصه اگه دیدی یه مهدکودک یا مدرسه، آموزش شطرنج رو جدی گرفته، بدون که دنبال رشد همه‌جانبه بچه‌هاست!
منبع: +
