اخیراً حسابی سر اینکه مصرف استامینوفن (همون دارویی که می‌شناسیمش به اسم تایلنول، Tylenol) تو بارداری کار خوبی هست یا نه، دعوا شده! مثلاً حتی ترامپ (رئیس‌جمهور آمریکا) اومد گفت خانم‌های باردار و بچه‌ها نباید تایلنول بخورن چون ممکنه باعث اوتیسم بشه. اما خب یه‌عالمه سازمان پزشکی و بهداشتی اومدن و گفتن این حرف پایه علمی نداره.
چرا اصلاً سر استامینوفن این همه حرف دراومده؟
ماجرا از یه مطالعه بحث‌برانگیز شروع شد که چند تا دانشمند معروف از جمله یکی از رؤسای دانشگاه هاروارد انجام دادن و گفتن شاید مصرف استامینوفن تو بارداری با اوتیسم در بچه‌ها ارتباط داشته باشه. ولی سریع کلی نهاد مهم مثل کالج زنان و زایمان آمریکا (ACOG)، آکادمی پزشکان اطفال آمریکا (AAP)، سازمان جهانی بهداشت (WHO)، و حتی جامعه زنان و زایمان کانادا (SOGC) با قاطعیت گفتن این حرف درست نیست و شواهد کافی وجود نداره.
اصلاً این داستان اوتیسم از کجا اومده؟
حالا چرا بعضیا گیر دادن به این دارو؟ چون تازه یه مطالعه دیگه هم از یه استاد هاروارد به اسم آندریا بکارلی منتشر شد که توش اومدن کلی داده رو با هم ترکیب کردن و گفتن شاید یه ربطی باشه. ولی این کارشون ایراد داشت؛ مثلاً به ژنتیک یا سلامت خود مادرها اصلاً توجه نکرده بودن. مثل این می‌مونه که بگیم قهوه باعث سرطان ریه میشه، در حالی که کسی که سیگار می‌کشه معمولاً قهوه هم زیاد می‌خوره و این وسط مقصر اصلی سیگاره نه قهوه.
جالب اینجاست که خود همین بکارلی ۱۵۰ هزار دلار بابت شهادت تو دادگاه علیه شرکت‌های سازنده تایلنول گرفته بود، اما قاضی آخرش گفت حرف‌هاش پایه علمی نداره و قبول نکرد.
چرا پزشک‌ها هنوز استامینوفن پیشنهاد می‌کنن؟
استامینوفن از اون داروهاییه که تقریباً همه جا به عنوان مُسکن و تب‌بُر امن تو بارداری استفاده میشه. طبق تحقیقات اخیر (مثلاً یه مطالعه بزرگ توی سوئد با بررسی تقریباً دو و نیم میلیون بچه)، هیچ ارتباط واقعی و محکمی پیدا نکردن که استامینوفن باعث اوتیسم یا بیش فعالی (ADHD یعنی اختلال تمرکز و فعالیت زیاد) بشه. اولش شاید یه ارتباط خیلی کوچولو دیده بودن، ولی وقتی اومدن خواهر و برادرها رو که یکی‌شون مادرش استامینوفن خورده و یکی نه مقایسه کردن، ارتباط کاملاً از بین رفت.
یعنی چه؟ یعنی احتمالاً علت اصلی خیلی چیزای دیگه است: بیماری، تب، سردرد یا عفونتی که مادر داشته باعث شده بیشتر استامینوفن بخوره و همین بیماری‌ها خودشون خطر اوتیسم رو بالا می‌برن.
از طرف دیگه طبق تحقیق دانشمندای دیگه، ژنتیک هم نقش مهمی داره؛ یعنی اگه مادر خودش ژن‌هایی داشته باشه که خطر مشکلات عصبی رو بالا می‌بره، هم بیشتر درد می‌کشه (و استامینوفن می‌خوره) و هم این ژن‌ها رو به بچش میده. پس تقصیر استامینوفن نیست!
پس با همه این حرفا، چی باید بدونیم؟
همه می‌گن استامینوفن رو تو بارداری فقط وقتی لازم شد و طبق دستور پزشک بخورین، ولی نگران نباشین که باعث اوتیسم میشه. از این طرف، داروهای دیگه مثل ایبوپروفن (همون ژلوفن یا Advil)، ناپروکسن (Aleve)، یا حتی آسپرین معمولاً واسه خانم باردار پیشنهاد نمیشن یا فقط تو شرایط خاص و بعضی از سه‌ماهه‌های بارداری اجازه دارن. اصلاً NSAIDs یعنی «ضدالتهاب‌های غیر استروئیدی» که مصرف زیادشون تو بارداری می‌تونه دردسرساز باشه.
یه نکته مهم اینه که اگه مادران باردار تب کنن و بیخیالش بشن، خود تب و عفونت تو رشد مغز جنین اثر منفی می‌ذاره و خطر اختلال رشدی بالاتر میره. حتی یه مطالعه کوچیک نشون داده بود مادرهایی که آنفولانزا داشتن و تب رو با استامینوفن کنترل کردن، کمتر فرزند مبتلا به اوتیسم داشتن تا اونایی که دارو مصرف نکردن.
جمع‌بندی خیلی دوستانه:
سر و صدا زیاده ولی شواهد علمی مطمئن، نه؛ استامینوفن یکی از معدود گزینه‌های نسبتاً امن برای مسکن و تب‌بری تو بارداریه و اگه پزشکتون تجویز کرده، ازش نترسین. ولی مثل هر داروی دیگه‌ای تو بارداری، بی‌خود و بی‌جهت طرفش نرین و همیشه از پزشک سوال کنین. هر صدایی هم از این ور اون ور دراومد (حتی اگه رئیس‌جمهوره)، گولشو نخورین؛ علم میگه هنوز دلیلی برای ترس از استامینوفن تو بارداری نداریم!
منبع: +
