اگه فکر میکنی تابستون امسال خیلی داغ بود، بدون اصلاً تنها نبودی! سال ۲۰۲۴ واقعاً عربها رو پختم! اولین گزارشی که وضعیت آبوهوای منطقه عربی رو بررسی کرده، نشون داده این منطقه (یعنی از مراکش تا امارات، کلاً ۲۲ تا کشور توی آفریقای شمالی و خاورمیانه) داغترین سال تاریخش رو تجربه کرده. طبق این گزارش، دمای متوسط این منطقه ۱.۹ درجه فارنهایت (حدود ۱.۰۸ درجه سلسیوس) بالاتر از میانگین سالهای ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۰ بوده. یعنی حسابی رکورد زدن!
الان گرم شدن هوا تو این منطقه، نهتنها سرعتش بیشتر شده، بلکه کلی اتفاق عجیب و غریبِ آبوهوایی هم، مثل سیل و موجهای گرمایی، بیشتر شدن. حتی دبیرکل سازمان جهانی هواشناسی (WMO، یعنی یه سازمان بینالمللی خیلی معتبر که همه چی درباره آبوهوا رو رصد میکنه)، خانم سلسته سائولو، گفته بود که موجهای گرما دیگه دارن جامعه رو به مرز تحمل میرسونن و مردم واقعاً تابِ روزهای بالای ۵۰ درجه رو ندارن! واقعاً کی میتونه تو دمای ۵۰ درجه زندگی کنه؟!
یکم درباره منطقه عربی بگم: اینجا وسعتش ۱۳ میلیون کیلومتر مربعه (یا همون ۵ میلیون مایل مربع!) و از مراکش میره تا امارات. نکته عجیب اینه که ۱۵ تا از ۲۰ کشور دنیا که کمبود آب دارن، همینجا هستن! اکثر مناطقش کلی خشک و بیآبه و فقط بخشی از شمال آفریقا زمستونها یه کم بارون میبینه.
حالا چی شده؟ تو این سالها روند گرم شدن هوا در عربستان عجیب تند شده. مثلاً هر دهه، حدود ۰.۷۷ درجه فارنهایت (۰.۴۳ سلسیوس) اضافه میشه؛ یعنی دو برابر سرعت گرمایش جهانی تو همون بازه زمانی! اگه بخوایم مقایسه کنیم، از سالهای ۱۹۶۱ تا ۱۹۹۰ این سرعت تا این حد شدید نبوده.
تو دهه ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۴ هم دما تو کل منطقه حدود ۰.۹ فارنهایت (۰.۵۸ سلسیوس) بالاتر از میانگین ۹۱ تا ۲۰۲۰ بوده و اگه با میانگین ۱۹۶۱ تا ۹۰ بسنجیم، میبینیم ۲.۶ فارنهایت (۱.۴۴ سلسیوس) بالاتر رفته! بعضی کشورها تو سال ۲۰۲۴ بیشتر از یه موج گرما رو تجربه کردن که حتی بعضیاش تا دو هفته طول کشیده! جاهایی از شرق منطقه تا ۱۲ روز، دمای ۵۰ درجه رو ثبت کردن. واقعاً بپزیم یا نه؟!
خشکسالی هم که همیشه پای ثابت قصهست، ولی جالب اینه این شش سال اخیر، بخشهایی از شمال آفریقا دائم با خشکسالی مواجه بودن. البته این چندان عجیب نیست، ولی داستان وقتی جالب میشه که بعد خشکسالی، یهو بارون شدیدی بیاد و سیل راه بندازه؛ مثل چیزی که تو مراکش، لیبی، سومالی و لبنان اتفاق افتاد. خیلی از کشورها واقعاً با شرایط غیرقابل پیشبینی دست و پنجه نرم کردن!
سائولو، دبیرکل WMO، گفته: “خشکسالیها دارن بیشتر و شدیدتر میشن تو یکی از خشکترین مناطق جهان، و همزمان سیلهای غیرمنتظره و خطرناک داریم.” یعنی هم گرما داریم، هم بیآبی، هم سیل – کلاً دشمن آسودگی!
حالا برای مواجهه با این شرایط، راهکارهایی پیشنهاد شده. یکی از مهمترینها، سیستم هشدار زودهنگام چندخطرهست. این یعنی یه سیستم که بتونه قبل از اینکه بلای طبیعی مثل سیل یا هوای شدید بیاد، به مردم خبر بده تا آماده باشن. طبق گزارش، حدود ۶۰ درصد کشورهای عربی الان چنین سیستمی دارن (بالاتر از میانگین جهانی)، ولی هنوز کافی نیست و جا برای پیشرفت داره.
بعضی کشورها رفتن به سمت مدیریت بهتر آب، مثل شیرینسازی آب دریا (یعنی تبدیل آب شور به آب قابل استفاده)، ساخت سدهای جدید و راهاندازی تصفیهخانههای نو برای فاضلاب.
این گزارش فقط واسه امسال نیست؛ توش پیشبینیهایی هم از آینده اقلیم منطقه توسط “هیئت بینالدولی تغییر اقلیم” (که یه تیم علمی بینالمللی معروف برای بررسی وضعیت آبوهواست) اومده تا منطقه بتونه برنامهریزی کنه برای سالهای آینده. هم دبیرکل اتحادیه عرب گفته که این گزارش کمک میکنه بفهمیم دقیقاً چه خطراتی تهدیدمون میکنه و چطور میتونیم باهاش مقابله کنیم.
جمعبندی؟ منطقه عربی روز به روز گرمتر میشه، موجهای گرما داره از مرز تحمل مردم و طبیعت رد میشه، آب داره کمتر میشه، سیل و خشکسالی دستبردار نیست و همه اینا نشون میده باید جدیتر به فکر مدیریت آب و اقدامات پیشگیرانه باشیم. تازه همین حالا هم وضعیت از بقیه دنیا داغتره!
راستی، اگه دنبال اطلاعات بیشتر و مقالههای عجیبتر درباره تغییرات اقلیمی و آبوهوای زمین هستی، حتما یه سر به مطلبهایی که تو گزارش اصلی معرفی شدن بزن. کلی چیز جالب پیدا میکنی.
منبع: +
