تا حالا فکر کردی اگه از یه هواپیما پری پایین و هیچ حسی بهت دست نده چی میشه؟ یعنی نه آدرنالینی بزنه بالا، نه قلبت تند بزنه، هیچی! انگار داری از پنجره خونهتون میپری رو زمین! خب، این دقیقاً حال و روز بعضیاست که یه بیماری خیلی نادر دارن که باعث میشه اصلاً ترس رو تجربه نکنن.
اسم این بیماری هنوز شاید زیاد معروف نباشه، ولی داستانش توی علم روانشناسی و عصبشناسی خیلی جذابه. همه ما میدونیم که وقتی مثلاً به چیزی ترسناک برمیخوریم، بدن یه سری واکنشها نشون میده: مثلاً ضربان قلبمون بالا میره، عرق میکنیم، و گاهی پا به فرار میذاریم! این واکنشها رو خیلی وقتا مدیون یه قسمت خیلی کوچیک تو مغزمون هستیم که بهش میگن “آمیگدالا”. آمیگدالا همون بخش مغزه که کارش شناسایی خطر و واکنش نشون دادن بهش ـه. انگار مغزت یه آژیر خطر داره و این آژیر همونه!
حالا دانشمندا اومدن و آدمایی رو پیدا کردن که آمیگدالشون آسیب دیده. معروفترینشون یه خانمه که تو تحقیقات اسم رمز اسمش رو SM گذاشتن. این خانم اصلاً نمیتونه ترس رو تجربه کنه؛ حتی تو موقعیتهایی که برای بقیه ترسناکه، مثل واکنش نشون دادن به مار یا حتی شرکت تو تستهایی که معمولاً آدرنالین آدمو بالا میبرن، هیچ حسی نشون نمیده!
جالبتر از همه اینه که مثلاً وقتی SM یا آدمای دیگهای که آمیگدالاشون آسیب دیده رو با افراد جدید آشنا میکنی، اونا میرن خیلی نزدیک و راحت دماغ به دماغ با طرف صحبت میکنن! یعنی این فاصله اجتماعی که معمولاً آدما سرش حساسن (مثلاً اون فاصلهای که حس میکنی اگه یکی خیلی بیاد نزدیک اذیت میشی)، این افراد اصلاً ندارن. این یعنی آمیگدالا فقط برای ترس نیست، بلکه کمک میکنه بفهمیم تو دنیای آدمها باید چطور رفتار کنیم.
پروفسور الکساندر شکمن از دانشگاه مریلند آمریکا میگه: “آدمایی که آمیگدالاشون سالمه، هیچوقت توی یه آزمایش جدی دماغ به دماغ آدمای نسبتا غریبه نمیشن، ولی SM و بقیه که این بخش مغزشون آسیب دیده، اصلا براشون مهم نیست و این کار رو میکنن.”
پس کلی ماجرای جالب داریم اینجا: هم اینکه مغز چطور حس ترس رو برامون میسازه، هم اینکه آمیگدالا کلی نقش تو رفتار اجتماعیمون داره. خلاصه که این بیماری کمیاب شاید به نظر یه جور ابرقدرت بیاد (یعنی ترس رو هیچوقت حس نکنی!) ولی واقعیتش اینه که هم خطرناک میشه، هم باعث میشه تو رابطه با آدمای دیگه گهگاهی به مشکل بخوری. خیلی عجیبه، نه؟
منبع: +