حتماً تا حالا شنیدی که بعضی نوجوانا خودشون رو آزار میدن، بدون اینکه لزوماً قصد خودکشی داشته باشن. به این میگن «خودآزاری غیرخودکشی» یا همون NSSI که اگه بخوای بدونی، یعنی آسیب رسوندن به خود بدون اینکه هدفشون مرگ باشه. جالبه بدونی تقریباً ۱۰ درصد جمعیت دنیا یه بار این کار رو انجام دادن! توی مکزیک، مخصوصاً بین سنین ۱۰ تا ۲۹ سال خیلی بیشتره. تو منطقهای به اسم نوئوو لئون، سن شروع این رفتارها به طور میانگین فقط ۱۲.۳ ساله! یعنی از همون اوایل نوجوانی شروع میشه.
اصلاً چرا این رفتارها تو نوجوانی زیاد میشن؟ یه تحقیق جالب تو همین منطقه مکزیک انجام دادن تا بفهمن دقیقاً چی باعث میشه نوجوانای ۱۱ تا ۱۶ سال بیشتر سمت آزار خود برن. تمرکز این تحقیق روی چهار تا عامل اصلی بود: اول، تجربههای تلخ و تروماهای کودکی؛ دوم، ناتوانی تو کنترل احساسات (که بهش میگن “اختلال تنظیم هیجانی”، یعنی سختشونه احساساتشون رو مدیریت کنن)؛ سوم، فشار دوست و همسالان؛ و چهارم، حضور و فعالیت تو شبکههای اجتماعی دیجیتال و مواجهه با محتواهای مربوط به خودآزاری و خودکشی.
برای به دست آوردن این نتایج، از شش تا پرسشنامه تخصصی استفاده کردن که یکیشون مخصوص همون نوجوانا طراحی شده بود تا میکس اینترنت و خودآزاری رو خوب بررسی کنن. تحلیل دادههاشون با روش آماری اسپیرمن بود – این یه نوع تحلیل آماریه که نشون میده بین دوتا متغیر رابطهی مستقیم یا معکوس وجود داره یا نه.
خب نتیجه چی شد؟ فهمیدن که واقعاً میزان خودآزاری و حتی فکر کردن به خودکشی بین نوجوانا بالاس! و فقط هم همون عوامل همیشگی مثل فشار روحی، دوستای بد و خاطرات بد دوران کودکی نیست؛ نکته جدید اینه که دیدن قرقره کردن و دیدن محتواهای آسیبزا و ترندهای خودآزاری تو شبکههای اجتماعی خیلی تاثیر داره و حتی میشه پیشبینی کرد کی ممکنه بیشتر سمت این رفتارها بره.
یه نکته مهم تو نتیجه تحقیق اینه که همه نوجوانها هنوز درست متوجه وخامت کار خودشون یا دوستاشون نمیشن. یعنی متوجه نمیشن که این رفتاراشون چقدر جدیه و ممکنه یه عالمه تأخیر تو گرفتن کمک و حمایت ایجاد کنه.
راهکار چیه؟ راه حل فقط نصیحت کردن نیست! باید از بچگی بحث سلامت روان و شناخت هیجانات براشون جا بیفته (که بهش میگن “روانآموزی” یا Psychoeducation – یعنی آموزش درباره مغز، احساسات و رفتارها). ارتباط باز و شفاف با نوجوانا مهمه و قطعاً باید خانوادهها، معلمها و حتی مسئولای شبکههای اجتماعی همکاری کنن تا محتواهای آسیبزننده کمتر دیده بشه یا حتی قوانین برای حذفشون گذاشته بشه.
در آخر، برای رفع کامل این معضل باید یه همکاری سه جانبه بین پدر و مادر، معلمها و متخصصای سلامت شکل بگیره که هم پیشگیری کنن، هم آموزش بدن و هم سریع کمکشون کنن وقتی لازم شد.
پس اگر دیدی دوست یا آشنایی این رفتارها رو داره، بیخیال بودن گزینه خوبی نیست؛ حرف بزنی، حمایت کنی و کمک حرفهای بگیری از بهترین کارهاست!
منبع: +