خب رفیق، میخوام یه موضوع جالب رو واست توضیح بدم: همیشه شنیدیم که میگن داستان گفتن برای انتقال چیزهای مهم، مخصوصاً توی آموزش ایمنی، خیلی جواب میده. اما واقعاً این حرف چقدر درسته؟ آیا داستان واقعاً میتونه باعث بشه ما ایمنی رو جدیتر بگیریم؟ یا فقط سرگرممون میکنه و اطلاعات اصلی یادمون میره؟
یه تحقیقی جدید انجام شده (خود تحقیقم دوتا آزمایش جداگانه بوده) که کلی شرکتکننده رو جمع کردن (تو مطالعه اول ۲۰۰ نفر، تو دومین آزمایش هم ۱۵۰ نفر، همه هم از یه سایت مخصوص تحقیقات به اسم Prolific) و کاری کردن که این آدما سه تا مدل ویدئو مختلف درباره ایمنی ببینن. یعنی ویدئوها یه مدل نبودن، یه عده داستانگونه بودن، یه عده غیر داستانی و یکی هم معمولی.
بعد از تماشا، ازشون خواستن یه فرم پر کنن و بعدشم یه آزمون اطلاعاتی بدن تا ببینن چقدر اطلاعات یاد گرفتن. حالا اینجا یه موضوع جالب پیش اومد: وقتی از نگاه اینا بررسی کردن که آیا داستان باعث میشه آدم بیشتر به رعایت ایمنی فکر کنه یا نه، فهمیدن که یه چیزی به اسم ‘نقل روایی’ یا همون Narrative Transportation خیلی مهمه. داستان، آدم رو میبره توی فضای خودش؛ باعث میشه ذهن آدم درگیره قصه بشه و براش اهمیت پیدا کنه یعنی هر چی تو دل داستان میگذره، رو تصمیمهای آدم درباره ایمنی اثر میذاره.
اما نکته عجیب اینجاست: تأثیر قصه فقط روی نیت و قصد آدم بود، یعنی مثلاً انگیزه میداد آدم به فکر امنیت باشه و تصمیم بگیره کار درست رو انجام بده… اما اینکه واقعاً اطلاعات ایمنی رو بلد شده یا نه، نه! یعنی توی آزمون اطلاعات، کسایی که داستان رو دیدن خیلی با بقیه فرق خاصی نداشتن.
خلاصه حرف این تحقیق اینه که داستان گفتن شاید خیلی خوب آدمها رو ترغیب کنه که رعایت ایمنی رو جدی بگیرن، ولی اگه هدف این باشه که دقیقِ اطلاعات و نکات رو هم یاد بگیرن، داستان به تنهایی کافی نیست و باید بیشتر دربارهش تحقیق بشه که چی کار کنیم قصه هم جذاب باشه هم جزئیات آموزشی توش بهتر جا بیوفته.
کلاً داستانها ابزار فوقالعادهایان برای این که حس و نیت آدم رو عوض کنن. ولی اگه میخوای مطمئن شی مخاطب واقعا اطلاعات رو یاد گرفته، به چندتا چیز دیگه هم نیاز داری. مثلاً شاید باید داستان رو با روشهای دیگه آموزشی مثل خلاصه و چکلیست ترکیب کرد.
پس دفعه بعدی که خواستی آموزش ایمنی بدی یا توی شرکت یه کارگاه بذاری، یادت باشه: قصه خوبه، ولی فقط قصه کافی نیست! باید جوری بسازیش که هم حسش منتقل شه، هم اطلاعات درست و دقیق تو ذهن بمونه.
منبع: +
