خب بچه‌ها، امروز می‌خوام یه تحقیق جالب رو براتون تعریف کنم که ربط داره به اینکه چطور استرس (یا همون فشار روانی‌ای که زیاد میاد رو مخمون!) می‌تونه باعث بشه دچار اضطراب و بعدش هم افسردگی بشیم. تازه این تحقیق رو تو دوران کرونا، با آدمای عادی توی بزرگ‌ترین منطقه شهری شیلی انجام دادن. پس اگه دلتون خواسته بدونید این داستان‌های ذهنی چطوری پیش میرن، این مقاله رو تا آخر بخونید!
ماجرا از جایی شروع میشه که همه‌مون می‌دونیم وقتی استرس داریم، یه جورایی اضطراب هم باهاش میاد. اما این کار رو دانشمندها رفتن دقیق‌تر بررسی کردن. خیلی وقت‌ها توی علم روانشناسی، مدل بک (یعنی یکی از معروف‌ترین نظریه‌هاییه که میگه اضطراب و افسردگی معمولاً با هم میان) فقط میگه این دو تا با هم مرتبط‌ان، اما وقتی می‌خوایم بفهمیم کدومش اول میاد یا چطور روی همدیگه تاثیر میذارن، جواب دقیقی نمیده.
حالا محقق‌های شیلیایی اومدن گفتن خب بیایم یه بار واسه آدمای عادی (یعنی نه اونایی که تو کلینیک‌ها هستن و مشکلات حاد دارن)، این مدل رو حسابی کنکاش کنیم. تحقیقشون رو با ۸۰۵ نفر از ساکنین منطقه متروپولیتن سانتیاگو (پایتخت شیلی) انجام دادن و تو سه مرحله، با فاصله‌های دو ماه یک بار، اون‌ها رو بررسی کردن. یعنی یه جور مطالعه طولی راه انداختن.
یه نکته باحال اینه که چون شرایط مربوط به دوران کرونا بود و قبل‌ش اطلاعاتی نداشتن، پس نتایج رو باید با در نظر گرفتن شرایط همین دوران تفسیر کنیم.
یه مدل آماری هم استفاده کردن به اسم مدل پنل متقاطع زمانی (cross-lagged panel model یا CLPM). این مدل کمک می‌کنه بفهمیم که مثلاً وقتی یه نفر الان استرس داره، دو ماه بعدش اضطرابش زیاد میشه یا نه، و بعدش چه بلایی سر افسردگی‌اش میاد. خلاصه مدل، هم پایداری هر مشکل تو زمان رو در نظر می‌گیره، هم اینکه رابطه علت و معلولی دقیقی بتونه نشون بده.
نتایج چی شد؟ خب، کاملاً نشون دادن که استرسِ تجربه‌شده تو زمان اول (T1) منجر شد به اضطرابِ بیشتر در زمان دوم (T2)، اونم باز باعث شد آدم‌ها تو زمان سوم (T3) علائم افسردگی بیشتری رو گزارش کنن. بگذریم از اعداد و ارقام دقیق (مثل ضریب اثر β=0.049 و p=0.009 که فقط برای کسایی که عشق آمارن جالبه)، اصل حرفشون اینه که اضطراب مثل یه پل بین استرس و افسردگی عمل می‌کنه. یعنی اگه به موقع اضطرابای کوچیک رو بگیریم، شانس اینکه به افسردگی برسیم کمتر میشه.
این اولین باره که همچین مطالعه طولی‌ای با آدمای عادی در این منطقه انجام شده، و جالبه که داده‌هاش میگه آدم‌ها حتی اگه بیمار حاد نباشن هم، تو شرایط فشار روحی بزرگ (مثلاً کرونا) این مسیر رو تجربه می‌کنن.
پس نتیجه اخلاقی: اگه دیدین یه مدت استرس‌هاتون زیاده و کم کم اضطراب هم بهش اضافه میشه، بهتره زودتر بهش توجه کنین و جدی بگیرین تا کار به افسردگی نکشه. این جور تحقیقات برای پیشگیری تو حوزه بهداشت روان خیلی به درد می‌خوره. تازه هم مدل ذهنی بک رو کمی به‌روز کردن، هم راهو برای برنامه‌ریزی‌های روانشناسی و سلامت عمومی بازتر کردن.
خلاصه که اگه قرار باشه یک توصیه از دل این تحقیق بیرون بکشیم، اینه: «جلوی اضطراب رو از اولش بگیر تا افسرده نشی!» 🤗
منبع: +
