تا حالا به این فکر کردی که مغز آدمای فداکار چطور کار میکنه؟ مثلاً کسایی که حاضر میشن برای یه غریبه کلی وقت و انرژی بذارن یا حتی یه کلیهشون رو اهدا کنن، دقیقاً تو ذهنشون چی میگذره؟ چرا انقدر راحت میتونن از خودشون بگذرن و به بقیه کمک کنن؟
توی این مطلب میخوام برات درباره همین سوالا حرف بزنم، اونم با کمک خانم ابیگیل مارش (Abigail Marsh) که استاد روانشناسی و علوم اعصاب تو دانشگاه جورجتاونه. علوم اعصاب یعنی علمی که میاد کار و ساختار مغز رو بررسی میکنه.
خانم مارش با کلی تحقیق و پژوهش نشون داده که آدمهای فداکار (همون Altruists) یه نگاه خاص به اتفاقات دور و برشون دارن. مثلاً وقتی میبینن یکی به کمک نیاز داره، قویتر از بقیه حس مسئولیت میکنن و سریعتر واکنش نشون میدن. انگار بخشهایی از مغزشون که به درک احساسات دیگران و همدلی مربوط میشه، پرکارتره.
شاید فکر کنی این ویژگیها ژنتیکیه و یا فقط یه عده خاص تو دنیا واقعاً فداکار به دنیا میان، ولی تحقیقات مارش جالبه؛ میگه هر کسی میتونه کمکم این عادت رو برای خودش تقویت کنه. مثل وقتی که میخوای یه عضله بدنت رو قوی کنی، با تمرین میشه مهارت فداکاری رو هم ساخت و تقویت کرد. منظور از تقویت فداکاری یعنی بیشتر و بهتر دیدن و کمک کردن به بقیه حتی اگه غریبه باشن.
یکی از یافتههای جالب مارش اینه که وقتی به فداکاری عادت کردی، دیگه برا خودت کار عجیب یا سختی نمیشه؛ برعکس، بهت احساس خوب و رضایت میده. کسایی که چند بار فداکاری واقعی رو تجربه میکنن، مغزشون حتی بیشتر به این سمت سوق پیدا میکنه و اون حس «من میخوام بیشتر کمک کنم» توشون تقویت میشه.
حالا شاید با خودت بگی من که اهل کارای بزرگ و عجیب نیستم، چی کار کنم؟ خبر خوب اینه که لازم نیست حتماً کلیه اهدا کنی یا قهرمان بشی! به قول مارش، با کارای کوچیک و ساده هم میشه این حس رو ساخت. مثلاً یه کمکی به همکارت تو اداره، یا خرید کردن برای یه نفر مسن تو محل، همین کارای ریز و دمدستی کمکم عضله فداکاریت رو قوی میکنن.
در نهایت مارش میگه هر کسی تو زندگیش فرصت این رو داره که یه ذره فداکارتر باشه، احتیاج به کارای غیرممکن نداره! فقط کافیه شروع کنی خلاصه.
پس نتیجهگیری خودمونی: فداکاری نه فقط برای یه عده خاص، بلکه برای همهمون شدنیه! یه کم تمرین و توجه بیشتر میخواد و البته کلی حس خوب برای خودت و دیگرون.
منبع: +